domingo, 13 de septiembre de 2020

MARIA, historia de unha historia triste e solidaria

 

 
 
Ribadelouro-A Madalena,dibuxo recreativo da iglesia e torreiro das festas(1936)
por M. Albino Rey Rguez.-1971
 

MARÍA

 

En Ribadelouro, como cada 25 de xullo, celébranse as festas en honor a Santa María Madalena, que é tan santiña e milagreira que xa Rosa a da Costa, chámalle a Santísima Virxe da Madalena.

A xente folgaba polo adro e o torreiro das festas, esperando o concerto da música, e botar un pasodobre. Os rapaciños seguíanlle o ritmo, pegados aos pantalóns dos seus pais, ata que estes non lles soltaran as perras para os caramelos.

De súpeto, soou un forte estoupido, con un son diferente. Non eran de foguetes. Eran de morteiros. Había xa un día que circulaba o ruxe-ruxe de que ían pasar as tropas.

algunas balas perdidas se empotraban en las viviendas


Desde este mismo lugar, las tropas franquistas,como jinetes apocalipticos,van a tomar el último reducto de libertad.

 


 

O sancristán, coma un lóstrego, subiu ao campanario a tocar arrebato con toda a súa vehemencia para que a xente acudise a toda presa a igrexa. Desde a Volta da Moura, rebotaban as balas na copa e no xubo das campás, e nalgunha fachada das casas. A xente non sabía qué facer, estaba confusa. Pero sempre nestas situacións, xurde un Moisés.

 Formaron unha asemblea a requirimento do Delegado do Sindicato Agrario, para que en petit comité, organizarse a situación.

Ás seis da tarde, cando desde a Volta da Moura viñan malas novas dicindo que as cousas púñanse peor, acordaron coller as súas pertenzas máis imprescindibles, para pasar a noite nos lugares do monte da Costa da Oia, xa coñecidos, que serviron de refuxio desde tempos pasados.

Unha hora despois, emprenderon, a senda do pobo hebreo,cara ao monte.

  


A PEDRA GALIÑA. 

MARÍA, un muller, con tres fillos de nove, sete e tres anos. Unha muller galega, sufrida, traballadora que superou todas as adversidades da vida dunha viúva dos vivos. A ela, elixírona para organizar a subida ao monte.

Mentres subían lentamente a irmá de María dixo: Onte, soñei con cabalos, con cabalos, que tiñan grandes patas negras, que rechinaban os dentes entre escuma vermella. Fíxose un silencio … (María quedou pensativa ante o soño da súa irmá).

Con todos os seus aveños para pasar a noite, van camiñando monte arriba.




 

Tras recorrer 3 km. atopan a PEDRA GALIÑA, é un grupo de penedos con diversas formas. Hai un que ten forma de galiña agochada, de aí o seu nome. E os outros son covas que servían de refuxio aos animais, aos cazadores, e para outros menesteres.

O entorno, é un lugar idílico. Desde aquí divísase: O Val da Louriña até o final do curso do río Louro… A Serra da Peneda… O Paradanta, e máis alá, en donde hoxe levantan o voo os paxaros metálicos.


 Panorama desde Pedra Galiña do Val da Louriña


A noitiña, xa non se escoitaban, regularmente os sons das balas. Algunha que outra cara a Tui.

O día 26, foi o máis movido. As tropas tomaron Tui.

Algúns baixaron ás súas casas a recoller algo de comida e roupa de abrigo, mentres que a maioría das mulleres, xente maior e nenos marcharon á zona de Paredes, a Cruz

do Outeiro, O Foxo e O NIÑO DO BUFO. Aquí refuxiouse María cos seus e con outros veciños. O lugar era o máis grande, cabían sobre 12 persoas.

 

Camino desde Paredes para ir y subir o Niño do Bufo,una pequeña cueva,en el monte que va al Aloya

 

Había moito rebulicio naquela tarde-noite. A xente da zona de Albelos, e Guillarei, trataban de pasar cara o Monte Aloia.

No NIÑO DO BUFO, pola noite, apareceron un grupo de oito veciños de Guillarei, viñan escapados, sen nada posto, e sen nada que poñer, como se di.

 

 

MARÍA, solidaria como era, improvisou e repartiu entre todos o que ela tiña, o da súa familia e a comida especial que preparara con tanto mimo para celebrar, coma cada ano, a festa da Madalena. Como sempre dicía, na súa casa nunca faltaba unha “fecha”.

O día seguinte por Ribadelouro fíxose a calma. A xente volvía para as súas casas. Pero en Tui, e sobre todo máis ao sur, empezaba: El baile de muertos. La polvora de la mañana…

 

 


LUGARES… QUÉ LUGARES… Gabinete Caligari

Hai lugares por esta zona, emblemáticos pola súa historia, polo seu valor xeográfico, etnográfico, cultural e sentimental.

PEDRA GALIÑA: está ameazada ca súa destrución pola explotación das canteiras de pedra de granito ( xa están a poucos metros as trincheras). Recentemente foi destruída outra pedra veciña das máis emblemáticas :A CAMA DA MADALENA, moi coñecida na zona de Ribadelouro-Rebordáns. Foi refuxio de fuxidos, e de ser o lugar donde namoraba San Telmo coa Madalena, según manifestan os veciños destes lugares, e sonche moi sabios, que  alí nunha cama de pedra que había no seu interior, segundo conta a "pía lenda que se gardaba nos anales da xa desaparecida igrexa románica do s. XII de Ribadelouro".

Cada lugar tiña o seu nome, a súa identidade e o seu porqué.

Cómo pode ser que pola ambición, a incultura e a falta de regulación administrativa, se perdese un monumento da natureza que durante séculos gardaron os nosos devanceiros con tanto cariño e esforzo. Cómo pode ser que un ilustrado o ilustrados, co seu último modelo de Carterpillar, poña final a estos monumentos que a Natureza nos doou. 

 

Se por desgraza algunha vez no se cumpre...

Que chamen ao sancristán e que toque a arrebato, alí estará gritando MARÍA ,Maria  a


                                                                                                        A tu memoria.

                                                                                              Javier Rodríguez Vázquez (nieto político)

 

sábado, 8 de febrero de 2020

CHAVES, LA AQUAE FLAVIAE



Rio Támega
Va esto de la prehistoria, aquí estaban, después de bajar de las montañas, Los castrexos "Tameganos", celtas y otros, hasta que los romanos, en su romanización, por estas tierras, los conquistan. El primer
emperador, "manos a la obra", fue Vespasiano, el primero de la familia Flavia ( año 79). El nombre del pueblo conquistado, viene de Aquae: importantisimas, para los romanos, por ser estas, calientes y minero medicinales, no veas los romanos como se las traían con las aguas termanes y Flaviae: la familia del Emperador. Aquae Flaviae




El emperador Trajano, termina las obras de la imponente muralla que rodeaba la población y el puente de (22 arcos de vuelta redonda. De ellos, los iniciales.Se conservan 16 y de estos son visibles 12. Por aquí pasaba la via Bracara-Astúrica, y
el Camino Mozárave ( 212 km Santigo), y  otras vias . El puente: ¡ arquitectura romana ! , hasta hace pocos años pasaban aún, por él, los automóviles. Como veis, desde el s. I-II








Las pilastras o columnas comemorativas, en sus inscripciones, nos indican en la leyenta, quienes construyeron el puente. En una se lee NERVA. (que también fue emperador). El puente y su entorno merece la pena una visita.



En Chaves, después de la romanización, estuvieron los suevos,en el s.V, la capital la tenían en Braga. Formaron el primer estado de la europa sur, que comprendía toda la Galaecia ( tierra de Celtas ) su primer rey fue Hermerico (417-438), luego vinieron los visigodos, y los musulmanes del s.VIII al IX que la conquistaron y a quienes, en el 866-910 la reconquistó Alfonso III de León.







El castillo primitivo del IX se le atribuye al conde Odoario. Volvió a manos musulmanas y Alfonso III de Portugal lo reconquista en 1148-1248. En 1258 le da este rey a Chaves los fueros. Se levanta la torre del castillo en respuesta a la que levantan los españoles, en el castillo de Monterrey de Verin.

Desde lo alto de la torre se observa unas vistas sobre toda población flaviense (gentilicio de Chaves).












FORTIFICACIONES





San Francisco. Edificada con piedra granítica. (1635). Administrado por los Templarios hasta (1310)
Los duques de Braganza fueron sus primeros patrones.



Hoy el fuerte de San Francisco, es un parador de turismo.




A

Al fondo, se puede ver otra fortificación, la de S.Neutel 1664

Un nuevo sistema de defensa aislado de la ciudad.


La Ciudad histórica



Iglesia Santa Maria  La Mayor. Origen románico S.XII


Idacio, obispo, cronista de la época, defensor ante la invasión Sueva de la religión católica. Fue muerto por estos. Este personaje, aúnque nacido en la Limia, estuvo ligado siempre a Chaves.

Plaza do Concello y museo

O Pelourinho

La renovación urbanística



con buen gusto




 Esto fue el resumen, del resumen de Chaves. Vale la pena  visitarlo.

viernes, 7 de febrero de 2020

DE MONTEALEGRE A CHAVES

Castillo de Montealegre.
 
     Después de visisitar no hace mucho, la zona da Serra da Peneda-Gerés -   Xurés), Couto Mixto, etc, de la parte española da Raia, hoy acompañados con Itinere Sapiens, nos fuimos a disfrutar de la belleza, de las costumbres,de la gastronomía y de la historía de estas tierras, por donde se encontraban, más allá del tiempo, castreños y celtas ; los querquernos de la Limia . Y subiendo, subiendo a 980 m. está este cerro granítico , Montealegre, en donde vivían los Bibalos, que dominaban las tierras de la Sierra Barroso y de la Sierra de Larouco, Gerés, etc.
    Aquí pasaron, lusitanos, romanos, suevos… Montealegre fue el pueblo más importante de esta zona transmontana.

    En un pelourinho que se encuentra en una plaza, está coronando, este monumento,
    el foral otorgado por Alfonso III el 9 de junio de1273. Pasando a ser Montealegre la cabecera de la comarca do Barroso.

    Castillo de Montealegre, del siglo XIII, de defensa. El rey Dom Dinis encarga su defensa a Pedro Anes y confirma su foral o Carta puebla, en 1289.

    Este castillo está considerado como uno de los más interesante de Portugal.


    Actualmente, como un holograma, nuestro amigo , a lo mayoral, nos muestra la cara sur.

    En la parte norte está este campanario o espadaña perteneciente a la capilla de N. Sra. do Castelo, de oringen románico finales de XII.
    Robles centenarios dan sombra en las actuaciones. religiosas y festivas que con frecuencia se celebran en esta  explanada monumental.

    Invita a la contemplación.

    Como dice nuestro amigo Chuelo,  al astúrico modo : De verdad, de verdad, os digo que
    "Está guapo"

    A unos pasos más abajo, frente a este noble roble,magestuoso y elegante, está el resumen del pueblo


    Está el Eco-Museo de la Región do Barroso. Es un centro de interpretación, de lo más didactico, en el que ten enseñan los productos, las costumbres, la arquitectura, las maravillas que la natura formó por estas tierras.






    Os Bois. Peleas de Bois. Se celebran con frecuencia, mejor por el verano, entreparroquias, hay una gran afición.



    Iglesia de la Misericordia, con su altar barroco churrigueresco



    Dejamos Montealegre, que como su nombre indica, hace razón a su nombre.

    Proseguimos la ruta.Tomamos la carretera al Támega

    A

    AQUAE FLAVIAE
     (CHAVES)

                                                                                                                                                                  Proximamente en sus pantallas